THEODORAKIS 3rd Symphony - 3rd movement

Mikis Τheodorakis / Μίκης Θεοδωράκης
4 ώρες · 
Τρίτη Συμφωνία
............Τέλος οι Βυζαντινοί Ύμνοι του 3ου Μέρους αποτελούν ένα από τα ιερότερα και πολυτιμότερα μουσικά μνημεία του ελληνισμού. Οι ρίζες τους χάνονται στο Βυζάντιο και αποτελούν κλασικά δείγματα της Βυζαντινής εκκλησιαστικής τέχνης. Καθώς ψάλλονται την Μεγάλη Παρασκευή αποτελούν μία από τις δημοφιλέστερες εθνικές παρακαταθήκες για τον κάθε έλληνα.
Είναι φανερό ότι ο Θεοδωράκης επιλέγοντας αυτούς τους τρεις σταθμούς που έχουν σημαδέψει ανεξίτηλα την πορεία του ελληνικού λαού, θέλησε να παραδώσει στους έλληνες και στον κόσμο όλο ένα μουσικό μνημείο που να εκφράζει τον βαθύτερο χαρακτήρα της σύγχρονης ελληνικότητας.
Το στοιχείο που υπερέχει μέσα στο έργο αυτό είναι η τραγικότητα, ενώ ακολουθεί ο ελεγειακός λυρισμός. Οι Βυζαντινοί Ύμνοι, στην κορυφαία στιγμή της Συμφωνίας, με την υπόμνηση των ήχων από τις καμπάνες της Αγια-Σοφιάς, αυτής της μυθικής ορθοδόξου χριστιανικής Μητροπόλεως της Κωνσταντινούπολης, θεμελιώνουν την αντίληψη για τη συνέχεια της παρουσίας και της πορείας του ίδιου τραγικού πάθους που συνοδεύει την πεμπτουσία της ελληνικότητας δια μέσου των αιώνων...............
ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ
Λειτουργεί σαν Interludio, «ενδιάμεσο», μέσα στην όλη οικονομία του έργου και για το λόγο αυτό ακριβώς έχει αυτή τη μεγάλη αντίθεση μουσικού κλίματος και ύφους.
Ξεκινά με ιερατικό τρόπο, καθώς ο συνθέτης εμπιστεύεται στο solo Violoncello την πλατειά μελωδία της εισαγωγής, η οποία μας οδηγεί κατ’ ευθείαν στην καρδιά του λυρισμού.
[Το ίδιο θέμα θα χρησιμοποιήσει ο συνθέτης στο Finale της 7ης Συμφωνίας του σαν βάση για τη μελοποίηση της «Κυράς των Αμπελιών» του Γιάννη Ρίτσου. Μια τέτοια επιλογή δεν είναι καθόλου τυχαία, δεδομένης της επιθυμίας του Θεοδωράκη να ενώνει πολλά έργα του το ένα με το άλλο, ώστε να δημιουργούν μικρούς μουσικούς γαλαξίες. Υπάρχει όμως και βαθύτερος λόγος που τον οδήγησε σ’ αυτή την επιλογή: Η «Κυρά των αμπελιών», η Παναγιά, είναι η σύγχρονη Ελλάδα όπως την βίωσε και την ύμνησε ο Γιάννης Ρίτσος μέσα από το πρίσμα των μεγάλων δοκιμασιών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι βυζαντινοί ύμνοι, ο Διονύσιος Σολωμός και ο Κωνσταντίνος Καβάφης στην 3η Συμφωνία είναι η αιώνια, η διαχρονική Ελλάδα. Αυτές τις δύο όψεις της ενιαίας, της μιας Ελλάδας θέλει να ενώσει ο Θεοδωράκης πάνω στο βασικό μουσικό θέμα το οποίο στην 7η Συμφωνία θα το αναπτύξει στο έπακρο, στα απώτατα μουσικά όριά του, χρησιμοποιώντας για τον σκοπό αυτό τέσσερις σολίστ, μικτή χορωδία και συμφωνική ορχήστρα. Πράγματι δεν υπήρχε ιδανικότερη κορύφωση για να επιστεγάσει τον κύκλο των Συμφωνιών του από αυτόν τον ΥΜΝΟ στη σύγχρονη Ελλάδα.]
Πάνω σ’ αυτή την ίδια μελωδία ακολουθεί η παρέμβαση της Mezzo που θα εκθέσει το κλασσικό για κάθε έλληνα ποιητικό κείμενο του Κωνσταντίνου Καβάφη «Η πόλις».
Ο συμβολισμός είναι φανερός. Οι δύο μέγιστοι νεοέλληνες ποιητές, ο Διονύσιος Σολωμός και ο Κωνσταντίνος Καβάφης, ενώνονται για να ανοιχτούν οι πύλες της Αγίας Σοφίας που αφήνουν να ξεχυθούν διάπλατα οι φωτεινοί ήχοι από τα χάλκινα και τα κρουστά. Από κει και πέρα ο δρόμος είναι ανοιχτός για να ταξιδέψουμε στον χρόνο και να παρακολουθήσουμε τη λειτουργία της Μεγάλης Παρασκευής στον τόπο που γεννήθηκε, στην Κωνσταντινούπολη.
(απόσπασμα από Andreas Brandes.)